BM İnsan Hakları Sözleşmeleri Perspektifinden İşgal ve İnsan Hakları

Arka Kapak Yazısından…

Bir devletin başka bir devletin topraklarında otorite kurmasıyla ortaya çıkan işgal, uluslararası hukukun tartışmalı alanlarından biridir. İşgalci işgal ettiği topraklarda egemen değil, sınırlı yetkilerle hareket eden geçici bir yöneticidir. Ancak bu geçicilik, işgal altındaki topraklarda yaşayan insanların günlük yaşamını tümüyle etkiler. Bu nedenle işgalci gücün eylemlerinin tabi olduğu hukuk rejiminin belirlenmesi büyük önem taşır.

Uluslararası insancıl hukuk ve özelinde işgal hukuku, işgalde uygulanacak kuralları içermektedir. Ancak işgal koşullarında insan hakları hukukunun uygulanıp uygulanamayacağı sorusu özellikle Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Sözleşmeleri bağlamında hâlâ tartışmalıdır. Söz konusu sözleşmelerin işgal altındaki topraklarda geçerli olup olamayacağı; insan hakları hukuku ile insancıl hukuk arasındaki ilişkinin niteliği, sözleşmelerde yer alan yetki klozlarının yorumu ve yine sözleşmelerde yer alan derogasyon klozları ışığında değerlendirilmektedir.

Elinizdeki eser, işgalde insan hakları hukukunun uygulanabilirliği meselesini bu üç temel tartışma üzerinden ele alarak teorik bir çerçeve sunmayı amaçlamaktadır. Akademik literatürde görece sınırlı şekilde incelenmiş olan bu konu, özgün ve sistematik bir yaklaşımla ele alınmaktadır.